چرا رابطه پزشک و بیمار مهم است؟
چرا رابطه پزشک و بیمار مهم است؟
همان‌طور که می‌دانید امروزه علم پزشکی بسیار پیشرفته نموده و روش‌های زیادی برای بهبود بیماری‌های مختلف ابداع گردیده‌اند؛ اما در این میان نحوه ارتباط پزشک و بیمار نسبت به دهه‌های گذشته پیشرفت چندانی نداشته و حتی گاهی شاهد آن هستیم که این مسئله به‌طورکلی نادیده گرفته می‌شود. از اوایل سال ۱۹۰۰ تاکنون اهمیت رابطه پزشکان با بیماران مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. ارتباط پزشک و بیمار از جهات مختلف دارای اهمیت فراوانی است.
در درجه اول برقراری یک ارتباط مؤثر با بیمار از وظایف اصلی یک پزشک محسوب می‌شود. به‌این‌علت که هرچقدر این ارتباط بهتر و مؤثرتر برقرار شود، روند بهبودی بیمار سریع‌تر می‌شود. چون اگر رابطه پزشک و بیمار به بهترین شکل برقرار شود، بیمار اعتماد بیشتری به پزشک معالج خود خواهد داشت. درنتیجه می‌تواند به‌روش‌های درمانی توصیه‌شده توسط او بهتر اعتماد نموده و مراقبت‌هایی که گفته‌شده است را به‌خوبی انجام دهد.
علاوه بر این ارتباط مؤثر با بیمار صمیمیت او با پزشک را نیز بیشتر می‌کند. در این صورت بیمار می‌تواند آسان‌تر در خصوص علائم بیماری و نوع آن با پزشک صحبت کند؛ درنتیجه تشخیص بیماری نیز برای پزشک ساده‌تر می‌شود. یعنی یک ارتباط مؤثر با بیمار می‌تواند تمامی این موارد را تحت پوشش قرار دهد. علاوه بر همه این‌ها، برقراری یک ارتباط خوب موجب ایجاد حس رضایت در بیمار می‌شود. وقتی بیمار از خدمات و ارتباط با شما به‌عنوان یک پزشک رضایت داشته باشد، احتمال اینکه جزو بیماران ثابت مطب شما شود نیز بسیار افزایش می‌یابد. البته نحوه ارتباط پزشک و بیمار نیز حائز اهمیت است. برخی افراد به‌طور ذاتی دارای استعداد و توانایی زیادی در این زمینه هستند و به‌راحتی می‌توانند بهترین ارتباط را با بیماران خود برقرار کنند؛ اما توانایی و مهارت برقراری ارتباط با بیمار، قابل پرورش و تقویت نمودن است.
نکات طلایی در برقراری یک ارتباط مؤثر با بیمار
شما به‌عنوان یک پزشک باید برای برقراری رابطه‌ای عالی و صمیمانه با بیمار نهایت تلاش خود را به‌کارگیرید. چون همان‌طور که برقراری این ارتباط می‌تواند به جذب بیمار و ایجاد حس رضایت در او کمک کند، وجود ضعف دراین‌ارتباط نیز می‌تواند موجب ایجاد احساسات منفی در بیمار شود. پس برای برقراری این ارتباط به نکات طلایی گفت شده در زیر توجه نمایید:
عدم ورود به حریم شخصی بیمار
برخی افراد تصور می‌کنند که منظور از ارتباط صمیمی با بیمار، این است که در خصوص تمام اطلاعات آن‌ها پرس‌وجو کنیم و درواقع حریم خصوصی آن‌ها را بشکنیم. اما این تصور کاملاً اشتباه است، یک پزشک باید برای حریم خصوصی بیماران خود نهایت احترام را قائل باشد و دخالت در امور شخصی بیمار ازنظر اخلاقی صحیح نیست. ارتباط صمیمی از ایجاد حس همدلی و همراهی بیمار پدید می‌آید نه دخالت در حریم خصوصی او! پس به‌هیچ‌عنوان در حین مصاحبه با بیمار خود در خصوص اطلاعات شخصی و غیر مرتبط بیماری‌اش سوال نکنید.
شنونده بودن
در رابطه پزشک و بیمار شنونده بودن اصل مهمی است. یک پزشک تا زمانی که شنونده خوبی نباشد، نمی‌تواند مشکلات بیمار را درک کند. پس سعی کنید در ارتباط خود با بیمار بیش از آن‌که گوینده باشید، شنونده بوده و به بیمار اجازه دهید کامل در خصوص مشکلات و بیماری‌اش صحبت نماید.
تصمیم‌گیری مشترک
تصمیم‌گیری مشترک دیگر اصل یا نکته مهمی است که در برقراری ارتباط با بیماران خود باید به آن توجه نمایید؛ مثلاً در انتخاب روش درمان به‌راحتی و رضایت بیمار نیز توجه کنید و اجازه دهید او نیز نظر خود را بیان کند. درنتیجه با توجه به نظر بیمار و صلاحدید خود یک تصمیم‌گیری مشترک داشته باشید. این‌گونه بیمار متوجه می‌شود که تا چه اندازه برای نظر او و جلب رضایتش ارزش قائل هستید.
متواضع بودن
در رابطه پزشک و بیمار متواضع بودن نیز اهمیت فراوانی دارد. پزشک باید در درجه اول بیمار را دوست خود بداند؛ یعنی هیچ پزشکی نباید (نگاه از بالا به پایین) به بیمار خود داشته باشد. هم‌سطح دانستن بیمار با خود و تلقی نمودن او به‌عنوان یک دوست، موجب می‌شود که احساس صمیمیت بیشتری با شما داشته باشد.
احترام
محال است صحبت از یک رابطه مؤثر شود و احترام به‌عنوان یک اصل مهم در این رابطه در نظر گرفته نشود. احترام در رابطه بیمار و پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا بدون وجود احترام اصلاً رابطه‌ای شکل نمی‌گیرد که شما بخواهید نکات دیگر مثل متواضع بودن، تصمیم‌گیری مشکل، رازداری و … را در آن رعایت کنید. پس قبل از هر چیزی سعی کنید در ارتباطات خود و بیمار، برای او نهایت احترام را قائل شوید.
رازداری
شما باید حس اعتماد را در بیمار خود به وجود بیاورید و این حس تنها زمانی ایجاد می‌شود که به رازداری در ارتباط خود اهمیت دهید. در رابطه پزشک و بیمار رازداری حرف اول را می‌زند، چراکه یک پزشک باید اطلاعات بیمار را حفظ نموده و این‌گونه موجب اعتماد هرچه بیشتر او شود.
عوامل تأثیرگذار در رابطه پزشک و بیمار
در ارتباط پزشک و بیمار عوامل تأثیرگذار فراوانی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه شود. توجه به این عوامل به شما کمک می‌کنند تا رفته‌رفته مهارت برقراری ارتباط مؤثر با بیماران را در خود تقویت کنید. در زیر این عوامل مهم را نام‌برده‌ایم:
نوع بیماری
نوع بیماری اولین عامل تأثیرگذار در ارتباط پزشک و بیمار می‌باشد. شما باید با شخصی که بیماری حادتری دارد، نسبت به فردی که عارضه‌اش خطرناک یا حاد نیست، ارتباط ماهرانه‌تری برقرار کنید. برای مثال بیماری که به دیابت مبتلا شده است، درواقع درگیر عارضه‌ای شده که ممکن است تا پایان عمر با او همراه باشد. یا شخصی که به سرطان مبتلا شده است، ممکن است عمر زیادی نداشته باشد. در چنین مواردی بسیار مهم است که پزشک بتواند با ایجاد یک ارتباط عالی، روحیه بیمار را تقویت کند و او را درروند درمان یاری نماید. حال شخصی که دچار یک گلودرد ساده‌شده است، باوجوداینکه یک بیمار محسوب می‌شود، شرایط حادی ندارد. درنتیجه برقراری ارتباط با او نیز بسیار آسان‌تر خواهد بود.
شرایط روحی پزشک و بیمار
از دیگر عوامل تأثیرگذار در رابطه پزشک و بیمار می‌توان به شرایط روحی آن‌ها نیز اشاره نمود. گاهی پزشک شرایط روحی مطلوبی ندارد و این درروند مصاحبه با بیمار تأثیرات منفی خواهد داشت. گاهی نیز بلعکس این مسئله اتفاق می‌افتد و بیمار ازنظر روحی در حالت مساعدی نیست. در چنین مواردی نیاز است که پزشک در برقراری ارتباط با او محتاطانه‌تر عمل نماید.
فضا و محیط معاینه
اگر پزشک در یک اتاق خلوت، ساکت و به‌دوراز هرگونه تنش به معاینه بیماران و مصاحبه با آن‌ها بپردازد، قطعاً در برقراری ارتباط سازنده با آن‌ها موفق‌تر عمل نموده و نتیجه مطلوب‌تری کسب خواهد کرد. این مسئله دقیقاً زمانی اهمیت پیدا می‌کند که شما به‌عنوان یک پزشک در یک مرکز دولتی مشغول به کار باشید. بیماران این مراکز معمولاً بسیار زیاد بوده و چون فضا بسیار شلوغ است می‌تواند تأثیرات منفی در ارتباط شما با بیمارانتان داشته باشد. در چنین مواقعی از حضور چند بیمار هم‌زمان در مطب جلوگیری کنید و سعی کنید اتاقی خلوت و آرام را برای معاینه بیماران آماده‌سازی کنید. در صورت توجه به این موارد حتی تنش و شلوغی فضا نیز تأثیر چندانی در رابطه پزشک و بیمار نخواهد داشت.
با رعایت مطالب گفته شده در فوق شما می‌توانید رابطه‌ای نزدیک و صمیمی در قالب چارچوب‌های اخلاقی برقرار کنید تا هم بیمار راضی باشد و هم در بهبود بیماری‌اش تاثیر‌گذار باشد؛ همچنین از طریق بازاریابی دهان به دهان برای شما بیماران جدیدی جذب نماید.
